Gelukkige relaties
24-04-2016
En wanneer is je relatie met een partner, collega of baas eigenlijk slecht genoeg om er een punt achter te zetten?
Mijn moeder vond het vreselijk toen ik ging scheiden. Ze hield me voor hoe zij het huwelijk met mijn vader al zoveel jaren had volgehouden. ‘Volgehouden?’ herhaalde ik met de nodige scepsis in mijn stem. ‘Ja. Het is zó gemakkelijk om op te geven,’ vertelde ze opvoedkundig. En dan ging ze me omstandig uitleggen waarom volhouden altijd het beste is.
Dus als het je lukt om door te bijten, je door nachtenlange ruzies heen te slaan, je gezin ‘bij elkaar te houden’, terwijl het buiten windkracht 9 is en jij jezelf ondergeschikt maakt aan een oude droom dan is je missie geslaagd. En je relaties? Willen ouders dat kinderen een voorbeeld nemen aan het wankele bouwwerk van een door storm en striemende regen geteisterd huwelijk? Met kinderen waarvan hun onzekerheden als afgewaaide dakpannen de stille getuigen vormen?
Mijn baas vond het prima toen ik hem vertelde dat ik wegging. Hij hield mij autoritair de do’s en don’ts van zijn bedrijf voor en vertelde dat mijn kritische vragen hem soms slapeloze nachten bezorgden. Ik kreeg het boek ‘de ontembare vrouw’ van Clarissa Pinkola Estes als afscheidscadeau.
Doorgaan of stoppen?
Ons leven lang krijgen we ingeprent hoe belangrijk het is om doelen te stellen en die te halen. Om verantwoordelijkheid te tonen, trouw te zijn, door te zetten, niet op te geven. Ook al zijn eerder gedane keuzen allang door de tijd ingehaald. Wanneer stop je dan met een relatie? Als de mobiele telefoon door de kamer vliegt? Als je elkaar aanvliegt? Als er beledigd of gekwetst wordt? Of als het aankomt op negeren? Hoeveel emotionele schade kan een mens verdragen?
Relaties kunnen op twee manieren tot een einde komen: als een geleidelijk proces, op gang gebracht door een reeks incidenten en/of ruzies, of abrupt, door een enkele, onverwachte gebeurtenis. De achterliggende oorzaak is hetzelfde. Het ontbreken van een (sociaal) veilig gevoel. Ook het ontbreken van vertrouwen, waardering en respect valt hieronder. Je kunt erover discussiëren of dit ‘echt’ zo is of in de beleving zit, maar ik vind deze discussie overbodig.
Moeten relationele barsten gerepareerd worden?
Lastige relaties en situaties zijn ultieme mogelijkheden om je te ontwikkelen. Het is belangrijk dat we goede relaties hebben, omdat we daarin tot bloei komen. Oefening baart kunst. En dat is in mijn ogen niet vluchten in het harmoniemodel. Ik vind het juist belangrijk dat mensen ook grenzen stellen en confrontaties durven aan te gaan als dat nodig is. Maar wel met respect voor jezelf en de ander. Hiervoor gebruik ik in mijn praktijk graag de Axenroos van Cuvelier. Voor veel mensen een eye-opener als ze zichzelf en de ander herkennen.
Waarom blijft de ene vrouw twintig jaar hopen dat haar minnaar zijn vrouw verlaat en zet de ander er direct een punt achter? Waarom blijf je bij een baas die jou slecht beoordeeld of een werkgever die je overplaatst naar een werkplek waar je niet uit de verf komt omdat je met cijfers moet werken, terwijl je juist heel talig bent? Neem je eigen motieven eens onder de loep. Waar gaat het echt om?
Privé relaties
Hier gaat het om een veilige hechting tussen twee mensen. Op de vraag of je bij elkaar moet blijven gaat het niet om houden van, want ook in een slechte relatie kun je nog steeds van elkaar houden. De vraag is: voel je je veilig bij die ander? Is hij of zij er voor je als je hem of haar echt nodig hebt? Durf je dat te vragen? En als je nul op rekest krijgt, wil je er dan nog energie in steken? Zolang het antwoord ja is, is het nog te vroeg om te stoppen.
Werkrelaties
Hierbij gaat het met name om goede arbeidsverhoudingen in een sociaal veilige omgeving. Dat betekent dat je niet bezorgd hoeft te zijn dat als je kritisch bent, je hierop wordt ‘afgerekend’. Of dat je wordt gepest of genegeerd als je onzeker of minder weerbaar bent. Beleving is niet te onderschatten, maar er is ook vaak sprake van misverstanden en miscommunicatie…
Wat maakt stoppen zo moeilijk?
Volgens Amerikaanse therapeut Alan Bernstein zijn onze hersenen ingesteld op vasthouden. Loslaten is moeilijker. Waarom?
- De tijd die je al hebt geïnvesteerd speelt een rol. Economen noemen dat sunk-cost fallacy, de denkfout van de verloren kosten. De uren inspanning of euro’s die al geïnvesteerd zijn, beïnvloeden de beslissing om te stoppen.
- De afstand tot ons doel is van invloed. De marathon halverwege opgeven voelt minder ellendig dan datzelfde doen in het zicht van de finish. Dit heeft ook te maken met wishful thinking. Het lukt vast wel, want we willen het zo graag.
- Stoppen is gemakkelijker als je nieuwe doelen stelt en oude loslaat. En dat laatste is belangrijk. Niet halfslachtig hetzelfde doel met minder inspanning volgen. In de psychologie heet dat goal disengagement: Wie daar goed in is, blijkt in het algemeen gelukkiger te zijn.
Als je merkt dat je aan een dood paard aan het trekken bent, dan is het tijd om te stoppen. Dit gaat ten koste van jouw geluk en daardoor ook van de ander. Want wie wil investeren in een relatie die de ander niet meer ziet zitten? Dan zadel je de ander ook met een illusie op…
Conclusie
Een gelukkige relatie is niet een kwestie van volhouden om een oude droom te realiseren. Als je merkt dat je verder wilt investeren in een relatie, check dan of de ander deze intentie ook heeft. Je kunt besluiten om uit knellende patronen en situaties te stappen. Er is altijd een nooduitgang. En de mogelijkheid om nieuwe keuzen te maken.
Je kunt duizend woorden gebruiken, maar uit je gedrag blijkt wie je bent en hoe je tegenover de ander staat.
Anje B.
24 april 2016